Er zijn van die dossiers waar ik als gemeenteraadslid van wakker lig. En het dossier van De Pas oftewel De Nieuwe Instelling is er zo één. Al jarenlang staat de exploitatie van De Pas onder druk. Om hier verandering in te brengen wil De Pas samengaan met de Eijnderic en meer samen gaan werken met de bibliotheek. De Pas wordt verbouwd en moet de huiskamer van Heesch worden, waar al onze inwoners welkom zijn voor een boek, een cursus, een kaartavondje, voor een voorstelling of gewoon voor een kopje koffie en een praatje. Maar dit kost veel geld.
En nu doemt de vraag op: wat is ons gemeenschapshuis ons waard? En moeten we dat in geld uitdrukken of gaat dat over andere dingen? Wat is er echt nodig om van de Pas een huiskamer van Heesch te maken? En zitten onze inwoners daarop te wachten? Allemaal vragen die in mijn hoofd rondzingen. In dit artikel probeer ik de argumenten op een rij te zetten in de hoop dat het ons helpt bij het nemen van een besluit. Uw mening is daarbij belangrijk en kan helpen om het goede besluit te nemen.
Dus reageer vooral als u het eens of oneens bent, of andere argumenten of ideeën heeft. Reageren kan via het formulier onder aan deze pagina, of door te mailen naar reactie@progressiefbernheze.nl.
De geschiedenis
De Pas is in zijn huidige vorm bijna twintig jaar in bedrijf. Tegelijk met de bouw van het gemeentehuis is De Pas destijds uitgebreid met een theaterfunctie en een café. Progressief Bernheze (toen nog PP93 geheten) heeft zich toendertijd kritisch opgesteld ten opzichte van deze uitbreiding. Was het plan niet te grootschalig en te ambitieus? Zou er niet worden gebouwd voor leegstand? En was een theaterfunctie echt nodig op een afstand van steden met theater, zoals Oss? Toch is De Pas, met een flinke Europese subsidie, gerealiseerd. Sindsdien vervult De Pas een belangrijke functie in Heesch. Veel verenigingen en organisaties vinden hun weg naar de Pas. De Pas kent een aantal grootgebruikers, zoals de dansschool, de KBO en de bridgeclub. En ook het theaterprogramma voorziet in een behoefte. Toch staat de exploitatie van De Pas onder hoge druk. Met name het onderhoud van het gebouw drukt zwaar op de exploitatie en maakt de toekomst onzeker.
Het huidige plan
In het huidige plan gaan De Pas, de Eijnderic en de bibliotheek samenwerken en wordt De Pas verbouwd. Het is de bedoeling dat de verschillende zalen in De Pas voor verschillende activiteiten gebruikt kunnen worden: bijvoorbeeld vergaderen, cursussen en creatieve activiteiten. Daarnaast is het de bedoeling om het gevoel van een huiskamer te creëren. Het nieuwe gebouw moet een plek worden waar onze inwoners terecht kunnen voor een boek, cursus of voorstelling, maar ook gewoon voor een kop koffie en een praatje.
De theaterfunctie wordt afgewaardeerd naar een podiumfunctie. De grote zaal met 400 zitplaatsen wordt teruggebracht naar ongeveer 200 zitplaatsen. Het podium is dan vooral bedoeld voor lokale uitvoeringen zoals fanfare en minder professionele theatervoorstellingen. Het café mag ook (deels) een commerciële horecafunctie krijgen. Dat betekent dat er ook een feest georganiseerd kan worden of dat je er uit eten kan gaan. Dit komt dan ten goede aan de exploitatie en hierdoor is naar verwachting op de langere termijn minder of geen subsidie meer nodig.
Om dit nieuwe concept (DNI: De Nieuwe Instelling) in De Pas te realiseren is veel geld nodig. Door het bestuur van De Pas en de Eijnderic zijn twee scenario’s uitgewerkt:
- In het eerste scenario huisvest DNI zich in het huidige gebouw van De Pas en de bibliotheek. In De Nieuwe Instelling komen verschillende functies samen: gemeenschapshuis, educatie- en creatieve activiteiten, de bibliotheek en een centrale balie voor WMO, Ons Welzijn en Vluchtelingenwerk. Dit zorgt voor grote inhoudelijke voordelen. Mensen komen elkaar sneller tegen, kosten kunnen verminderd en gedeeld worden en het activiteitenaanbod kan worden uitgebreid. Het huidige pand van de Eijnderic kan een andere functie krijgen of verkocht worden.
- Het tweede scenario is een versoberde versie van het eerste scenario. Naast het afstoten van het gebouw van de Eijnderic, is ook het gebouw van de bibliotheek niet meer nodig. Dat brengt met zich mee dat er geen ruimte meer is voor een centrale balie voor WMO, Ons Welzijn en Vluchtelingenwerk. Wel blijft er door het samenkomen van de functies van gemeenschapshuis, bibliotheek en educatie en creatief volop ruimte voor ontmoeting.
Het gemeentebestuur heeft hier twee scenario’s aan toegevoegd:
- Een scenario waarin bibliotheek, De Pas en De Eijnderic wel samengaan, maar tegen veel lagere kosten dan de scenario’s die zijn uitgewerkt door het bestuur van de Pas en de Eijnderic. Hoe dit vorm moet krijgen, is onduidelijk en niet beschreven.
- Een scenario waarin de organisaties voortgaan op de huidige voet, en waarin er voorlopig dus geen samengaan van de bibliotheek, De Pas en De Eijnderic komt. Eerder al is door de gemeente uitgesproken dat dit scenario weinig toekomst lijkt te hebben. Onduidelijk is dan ook welke toekomst dit scenario heeft.
Deze vier scenario’s worden nu door het college aan de gemeenteraad voorgelegd om een keuze te gaan maken.
De functie van het gemeenschapshuis
Dat brengt bij ons de vraag wat er nodig is voor een goed gemeenschapshuis, waar onze inwoners graag komen, zich welkom voelen en de functies vinden waar zij behoefte aan hebben.
Progressief Bernheze denkt dat de samenwerking tussen De Pas, Eijnderic en Bibliotheek een goede ontwikkeling is. De samenwerking zorgt ervoor dat de functies van ontmoeten, educatie, creatief, ontspanning en ontwikkeling samen komen. Deze functies passen goed bij elkaar en kunnen elkaar versterken. Bovendien kan de samenwerking leiden tot meer reuring én een besparing van de kosten.
In onze regio zijn er veel goede theaters en podiums. Het afwaarderen van de theaterfunctie naar een lokale podiumfunctie is wat ons betreft dan ook niet onlogisch. Belangrijk is dat onze lokale verenigingen en scholen terecht kunnen in het gemeenschapshuis om hun voorstellingen te kunnen geven en gebruik kunnen maken van een podium. Voor grotere theatervoorstellingen kunnen onze inwoners terecht in omliggende grotere gemeenten.
In een gemeenschapshuis wordt goede koffie geschonken, kan op zijn tijd een biertje gedronken worden en kan soms een feestje worden gevierd. Wat Progressief Bernheze betreft is er in het nieuwe gemeenschapshuis van Heesch dan ook gedeeltelijk plek voor commerciële horeca. Dat betekent dat het café vooral ondersteunend is aan de verenigingen en organisaties die hun plek vinden in het gebouw, maar daarbuiten ook ruimte heeft om zichzelf op de kaart te zetten. Dat houdt het gemeenschapshuis bruisend, en kan bijdragen aan het in stand houden van het gemeenschapshuis.
Een nieuwe functie in het gemeenschapshuis zou een loketfunctie voor het sociaal domein kunnen zijn: een centrale balie op de begane grond voor WMO, Ons Welzijn en Vluchtelingenwerk. Dit zou volgens Progressief Bernheze een enorme meerwaarde kunnen hebben en drempelverlagend werken. Bovendien kan het ervoor zorgen dat er betere afstemming en samenwerking tussen professionals en vrijwilligers (burgerinitiatieven) komt. Het is al lastig genoeg om de weg te vinden naar alle initiatieven en ondersteuning die er is op het gebied van het sociaal domein. Eén loket waar alles samenkomt zou dan een mooie stap zijn. En hierbij zien wij ook kansen om een dergelijk loket, op termijn, uit te breiden naar een duurzaamheidsloket waar onze inwoners alle informatie kunnen krijgen over het verduurzamen van hun huis, tuin en omgeving.
Om dit alles voor elkaar te krijgen in het huidige gebouw van De Pas, dat zal niet lukken. Een verbouwing van De Pas vindt Progressief Bernheze dan ook wel echt nodig. Maar wat mag dit alles gaan kosten en is dit haalbaar voor ons? Die vraag is veel lastiger te beantwoorden. Wij denken dat we ons moet richten op een duurzame, lang houdbare exploitatie voor het gemeenschapshuis van Heesch. Zo’n grote investering heeft immers alleen zin al het ook een levensvatbaar plan oplevert. Waarbij ons uitgangspunt zou zijn dat een gastvrije huiskamer voor Heesch onze gemeenschap best iets mag kosten. Het levert immers ook een boel op. Laten we daarom dat doen wat nodig is om ons gemeenschapshuis functioneel en gastvrij te houden. Een plek waar onze inwoners graag komen, en ook de komende jaren kunnen blijven komen!
Hoe nu verder?
Het is nu aan de gemeenteraad en commissie maatschappelijke zaken om te bespreken of er op basis van de huidige plannen een goed besluit genomen kan worden. In de commissievergadering om 9 juni zal de commissie uitspreken of de plannen besluitrijp zijn of niet.
Update (juni): inmiddels heeft de gementeraad besloten in juni niet over de toekomst van het Heesche gemeenschapshuis te besluiten. Het gebouw van de Pas zal worden aangekocht om de hoge financiële nood te ledigen. Vervolgens zal de Raad zo snel mogelijk inhoudelijk richting gaan geven en in het najaar een besluit over de toekomst nemen.
Wat denkt u?
Grote plannen kunnen alleen slagen als inwoners erover meepraten. Wij horen graag wat u denkt. Wat ziet u graag terug in het nieuwe gemeenschapshuis in Heesch, en wat niet? In wat voor dorpshuis voelt u zich thuis?