Er zijn twee thema’s die ik in de politiek mis. Dat zijn kleinschaligheid en politiek gedragen Europese spreiding van werkgelegenheid. In deze column wil ik het over kleinschaligheid hebben. Nederland is met zijn kleine oppervlak en een grote bevolkingsdichtheid bij uitstek een land om daar eens goed over na te denken.
Protectionisme mag dan binnen het vrije marktdenken een vies woord geworden zijn, de omstandigheden maken het wenselijk daar wat genuanceerder naar te kijken. Waarom moet een aannemer uit Haarlem zo nodig werk gaan doen in Zaltbommel en een aannemer uit Gorinchem werk verrichten in Hoofddorp? Waarom is een wegenbouwer uit Den Bosch aan de slag in Kampen en doet een wegenbouwer uit Enschede zijn werk in Veghel? Waarom rijdt de kaasleverancier uit Leeuwarden naar Venlo en die uit Helmond naar Hoogeveen? Het zijn allemaal volstrekt onlogische verkeersbewegingen en dus een onnodige belasting van het wegennet. Een vorm van stads- en streekprotectionisme zou dus een oplossing voor de mobiliteitsproblemen in ons land kunnen zijn.
Een kleinschalige aanpak, mede op basis van de theorieën van de Duitse econoom Schumacher, werkt ook in bredere betekenis positief. Het betekent een grotere betrokkenheid van de werknemers bij hun werk – ze zijn veelal binnen de eigen plaats of regio aan de slag-, het heeft een gunstige uitwerking op de werktijden en de economie (minder reistijdverlies), het sociale leven van de mensen wordt ermee gediend (eerder thuis-minder vermoeid) en het milieu wordt aanzienlijk minder belast. Interessant is in dat verband zijn websites als “Banenruil” en “De Baak, waar een match gezocht wordt tussen mensen die hetzelfde werk in elkaars regio doen.
Kleinschaligheid, wonen en werken binnen beperkte afstand, kan ook een positieve uitwer-king hebben op afnemende beschikbaarheid van vrijwilligers. Kleinschaligheid; een antwoord vanuit progressieve hoek?